Η ανδρική γονιμότητα παρουσιάζει φθίνουσα πορεία τα τελευταία χρόνια χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι δεν επιδέχεται θεραπείας, μιας και οι εξελίξεις στο χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι ραγδαίες.

Πότε ένας άνδρας πρέπει να προσφύγει στον ειδικό αναπαραγωγής;

Οι Έλληνες άνδρες δυσανασχετούν ακόμα και να κάνουν ένα σπερμοδιάγραμμα στα πλαίσια διερεύνησης της μη επίτευξης κύησης σε 1 χρόνο με φυσιολογική σεξουαλική ζωή. Πρέπει να γίνει συνειδητό πως χαμηλό ή αδύναμο σπέρμα δεν δύναται να θέσει σε αμφισβήτηση τον ανδρισμό. Πρόβλημα αυτής της καθυστέρησης είναι η πιθανότητα η γυναίκα τους να περάσει τα 35 με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι πιθανότητες να είναι και εκείνες υπογόνιμες μιας και η αναπαραγωγική ικανότητα μιας γυναίκας επιδεινώνεται κάθε χρόνο μετά τα 35 έτη. Επομένως, διερεύνηση επιβάλλεται όταν:

• Το σπέρμα είναι χαμηλότερο των 15 εκατομμυρίων/ml, η κινητικότητά του κάτω του 35% και η μορφολογία μικρότερη του 4% (νέα κριτήρια WHO)
• Υπάρχει ιστορικό κρυψορχίας, ουρολογικού χειρουργείου, σεξουαλικώς μεταδιδόμενων μικροβίων, χημειοθεραπείας
• Διαγνώστηκε κάποια συστημική πάθηση όπως υπέρταση ή διαβήτη.

Διερεύνηση Ανδρικής Γονιμότητας

Η πλήρης Διερεύνηση της Ανδρικής Γονιμότητας περιλαμβάνει τις παρακάτω εξετάσεις & ελέγχους:

1. Ιστορικό: προηγούμενη εγκυμοσύνη, κρυψορχία, λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας, διαβήτης, καρκίνος, κάπνισμα, φάρμακα και συχνότητα συνουσίας ή ανικανότητας είναι κρίσιμα σημεία για την αξιολόγηση της ικανότητας γονιμότητας ενός άνδρα.
2. Ανάλυση σπέρματος: Η ανάλυση σπέρματος είναι η πιο συνηθισμένη διαδικασία όταν πρόκειται για τη διερευνηση ανδρικής γονιμότητας και για να προσδιοριστεί αν υπάρχει ένας παράγοντας στειρότητας των ανδρών. Το σπέρμα συλλέγεται σε δοχείο δείγματος και ελέγχεται από τεχνικό εργαστηρίου που εξετάζει το σπέρμα κάτω από το μικροσκόπιο, προκειμένου να αξιολογήσει τη συγκέντρωση, τη μορφολογία, την εμφάνιση και την κινητικότητα του σπέρματος. Κατά τον καθορισμό του αριθμού των σπερματοζωαρίων, ο εμβρυολόγος ελέγχει επίσης εάν η συγκέντρωση του σπέρματος είναι πάνω ή κάτω από 15 εκατομμύρια κύτταρα σπερματοζωαρίου ανά χιλιοστόλιτρο υγρού εκσπερμάτωσης.
3. Εάν ο αριθμός των σπερματοζωαρίων διαπιστωθεί ότι είναι χαμηλός, ο ειδικός αναπαραγωγής του assistingNATURE πιθανότατα θα ζητήσει Oρμονικές εξετάσεις όπως τα επίπεδα Τεστοστερόνης, FSH, LH, TSH και προλακτίνης στο αίμα.
4. Ο Καρυότυπος,  ελλείψεις στο Υ χρωμόσωμα (Yq-microdeletions) και η μετάλλαξη της κυστικής ίνωσηςείναι γενετικά τεστ που εκτελούνται συνήθως όταν το σπέρμα είναι κάτω από 1 εκατομμύριο/ml.
5. Στη συνέχεια, θα υποβληθείτε σε  Υπερηχογράφημα του οσχέου για να εντοπιστούν βλάβες των όρχεων συμπεριλαμβανομένου του προστάτη,  ή κλειστά σπερματικά σωλήναρια.
6. Η ανάλυση ούρων και οι καλλιέργειες σπέρματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αναζήτηση λευκών αιμοσφαιρίων – δείκτη πιθανής μόλυνσης. Η ανάλυση ούρων θα δείξει επίσης την πιθανή παρουσία σπερματοζωαρίων στα ούρα η οποία ειναι ένδειξη προβλήματος στην εκσπερμάτωση που είναι γνωστή ως παλίνδρομη εκσπερμάτωση.
7. Σε μερικές περιπτώσεις διεξάγονται επιπλέον δοκιμές όπως ο κατακερματισμός του DNA και η ανάλυση FISH του σπέρματος, οι οποίες δείχνουν τη γενετική βλάβη κάθε σπέρματος.
8. Σπάνια διεξάγεται δοκιμασία Συγκόλλησης για να εξεταστεί στο μικροσκόπιο αν τα σπερματοζωάρια συσσωρεύονται μεταξύ τους (καθώς η συσσώρευση εμποδίζει το σπέρμα να κινηθεί μέσω της βλέννης του τραχήλου της μήτρας).
9. Παρομοίως έλεγχος Οξειδωτικου  stress στο σπέρμα,εκτελείται σε περιπτώσεις ανεξήγητης υπογονιμότητας ή κατόπιν αποτυχημένων σπερματεγχύσεων.
10. Τέλος, FNA ή microTESE εκτελείται σε περιπτώσεις Αζωοσπερμίας με ποσοστό επιτυχούς ανάκτησης σπερματοζωαρίων άνω του 50% χρησιμοποιώντας επίσης και ειδικά ένζυμα.

Σπερμοδιάγραμμα

Το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί την πρώτη και τη βασικότερη εξέταση που μπορεί να γίνει κατά τη διερεύνηση την ανδρικής γονιμότητας. Συγκεκριμένα, η εξέταση αυτή μπορεί να εκτιμήσει τη γονιμότητα ελέγχοντας μια σειρά σημαντικών παραμέτρων του σπέρματος. Η προετοιμασία πριν την εξέταση είναι απλή, καθώς προϋποθέτει την αποχή από τη σεξουαλική επαφή και την εκσπερμάτιση για διάστημα 2-4 ημερών. Η συλλογή του δείγματος μπορεί να γίνει είτε στη Μ.Ι.Υ.Α., είτε στο σπίτι σε ειδικό αποστειρωμένο δοχείο. Σε περίπτωση που η συλλογή γίνει στο σπίτι, το δείγμα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο ανδρολογικό εργαστήριο (εντός μιας ώρας) σε θερμοκρασία 18-30ο C.

Οι παράμετροι του σπέρματος που αξιολογούνται στο σπερμοδιάγραμμα είναι ο συνολικός όγκος, το pH, η συγκέντρωση και ο συνολικός αριθμός των σπερματοζωαρίων, η κινητικότητα και η μορφολογία τους, καθώς και η παρουσία «στρογγυλών κυττάρων» (πυοσφαίρια και σπερματίδες). Οι μετρήσεις στους παραπάνω παράγοντες γίνονται σύμφωνα με τα αυστηρά κριτήρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO, 2010). Ένα φυσιολογικό δείγμα σπέρματος ρευστοποιείται σε διάστημα 15- 20 λεπτών και ο όγκος του πρέπει να είναι πάνω από 1,5 ml. Η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 15 εκατομμύρια/ml και ο συνολικός αριθμός τους στο δείγμα να είναι πάνω από 39 εκατομμύρια.

Όσον αφορά την εκτίμηση της κινητικότητάς τους, τα σπερματοζωάρια χωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με την ταχύτητά τους. Οι κατηγορίες αφορούν την προωθητική κίνηση, την μη προωθητική- επιτόπια κίνηση και τα ακίνητα σπερματοζωάρια. Τα χαμηλότερα αποδεκτά όρια σε ένα φυσιολογικό δείγμα είναι το σύνολο των σπερματοζωαρίων με προωθητική και μη προωθητική κίνηση να είναι τουλάχιστον 40% και το σύνολο των σπερματοζωαρίων που παρουσιάζουν προωθητική κίνηση να είναι τουλάχιστον 32%.

Η εκτίμηση της μορφολογίας του σπέρματος είναι ένας εξίσου πολύ σημαντικός παράγοντας για την αξιολόγηση της γονιμότητας του άνδρα, καθώς έχει βρεθεί να συσχετίζεται με περιπτώσεις υπογονιμότητας. Για την αξιολόγηση της μορφολογίας γίνεται ειδική χρώση του δείγματος και παρατήρηση των σπερματοζωαρίων σε μικροσκόπιο. Ένα δείγμα μπορεί να φέρει σπερματοζωάρια με ποικίλες διαφορετικές ανωμαλίες που σχετίζονται με την κεφαλή, τον αυχένα και την ουρά. Το χαμηλότερο ποσοστό των φυσιολογικών σπερματοζωαρίων που εντοπίζεται σε ένα φυσιολογικό δείγμα είναι 4%. Η συνολική εκτίμηση όλων των παραπάνω παραμέτρων συνολικά αφορά την ποιοτική και την ποσοτική αξιολόγηση ενός δείγματος σπέρματος.  Το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί συνεπώς ένα απαραίτητο πρώτο βήμα κατά τη διερεύνηση της γονιμότητας ενός ζευγαριού, κατά την προσπάθεια απόκτησης ενός παιδιού.

Νέες τεχνικές διερεύνησης στην ανδρική υπογονιμότητα / DFI – FISH

1. Sperm-DNA Fragmentation

Με την εξέταση DFI μπορεί να υπολογιστεί το ποσοστό του κατακερματισμού του DNA (DNA Fragmentation Index) των σπερματοζωαρίων. Ο κατακερματισμός, δηλαδή η κατάτμηση του DNA, αποτελεί αντικείμενο πολλών μελετών και έχει συσχετιστεί με φτωχή εμβρυϊκή ανάπτυξη, μειωμένα ποσοστά εμφύτευσης και εγκυμοσύνης, καθώς και με αποβολές, ειδικά όταν τα ποσοστά κατακερματισμού υπερβούν το όριο του 30%.

Ο κατακερματισμός του DNA εμφανίζεται συνήθως σε σπερματοζωάρια που εμφανίζουν χαμηλή κινητικότητα και κακή μορφολογία. Ωστόσο, υψηλά ποσοστά έχουν παρατηρηθεί και σε δείγματα σπέρματος που εμφανίζουν φυσιολογικές παραμέτρους, γεγονός που συνδέει τον κατακερματισμό του DNA των σπερματοζωαρίων με περιπτώσεις ανεξήγητης υπογονιμότητας.

Αίτια του κατακερματισμού μπορεί να είναι διάφοροι εξωγενείς παράγοντες, όπως η έκθεση σε περιβαλλοντικές και τοξικές ουσίες, το κάπνισμα, η ηλικία του άντρα, η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, η χημειοθεραπεία, κ.ά., καθώς και ενδογενείς παράγοντες κατά τη σπερματογένεση.

Εξέταση DFI συνίσταται σε άντρες με παθολογικό σπερμοδιάγραμμα,  σε ζευγάρια με επαναλαμβανόμενες αποβολές και χαμηλής ποιότητας έμβρυα ή μη σχηματισμού βλαστοκύστεων έπειτα από προηγούμενες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης.

2. Sperm-FISH

H αντιμετώπιση της υπογονιμότητας στον άνδρα εξακολουθεί να είναι μια πρόκληση κυρίως λόγω της ετερογένειας των παραμέτρων που εμπλέκονται σε αυτήν. Ένας άνδρας που παρουσιάζει φυσιολογικό καρυότυπο μπορεί να φέρει χρωμοσωματικές ανωμαλίες (ανευπλοειδίες) στα σπερματοζωάριά του ως αποτέλεσμα λαθών που προκύπτουν κατά τη διαδικασία της μείωσης, δηλαδή κατά τη σπερματογένεση. Αξίζει να αναφερθεί ότι έρευνες έχουν δείξει ότι τα υψηλά ποσοστά ανευπλοειδίας στο σπέρμα των ανδρών έχουν αρνητική επίδραση στην επίτευξη εγκυμοσύνης και συχνά οδηγούν σε αυτόματες αποβολές κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου.

Μια από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο των ανευπλοειδιών στο σπέρμα είναι η φθορίζουσα υβριδοποίηση in situ (sperm Fluorescent  in situ hybridization- sperm FISH). Η ανάλυση περιλαμβάνει την μελέτη εκατοντάδων σπερματοζωαρίων με τη χρήση ειδικών φθοριζόντων ανιχνευτών για κάθε ένα από τα εξής χρωμοσώματα: 13, 15, 16, 18, 21, 22, Χ και Υ . Στην τεχνική  αυτή χρησιμοποιούνται ειδικοί ανιχνευτές (μόρια DNA) που συνδέονται  σε συγκεκριμένες για χρωμοσωμικές περιοχές. Κάθε ανιχνευτής, λόγω συμπληρωματικότητας, συνδέεται με ένα μόνο χρωμόσωμα, υποδεικνύοντας την ύπαρξή του. Τα μόρια – ανιχνευτές είναι σημασμένα με φθοριοχρώματα  τα οποία  δίνουν σήμα (π.χ. κόκκινο ή πράσινο) υπό την επίδραση  φωτός κατάλληλης ακτινοβολίας, καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο εύκολη την καταμέτρηση τους. Συνεπώς, η λογική της εξέτασης βασίζεται στο ότι κάθε φωτεινό σήμα,  αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο χρωμόσωμα, επιτρέποντάς μας να αντιλαμβανόμαστε αν εντοπίζονται περισσότερα ή λιγότερα χρωμοσώματα από το φυσιολογικό. Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης εξέτασης δίνονται ως ποσοστά δισωμίας (επιπλέον χρωμόσωμα) και ασωμίας (έλλειψη χρωμοσώματος) και εξαρτώνται αποκλειστικά και μόνο από τα σήματα που παρατηρούνται κατά την εξέταση του δείγματος στο ειδικό μικροσκόπιο.

Η εφαρμογή της τεχνικής FISH στο σπέρμα συνίσταται στις ακόλουθες περιπτώσεις :

1. Σε άνδρες με φυσιολογικό &  μη φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα
2. Σε ζευγάρια με καθ ‘έξιν αποβολές (>2)
3. Σε ζευγάρια με περισσότερους από 2 αποτυχημένους κύκλους εξωσωματικής και μικρογονιμοποίησης (ICSI)

Τα αποτελέσματα της εξέτασης δείχνουν το ποσοστό των σπερματοζωαρίων σε ένα δείγμα, το οποίο εμφανίζει ανευπλοειδίες. Οι φυσιολογικοί γόνιμοι άνδρες θεωρείται ότι εμφανίζουν ανευπλοειδία σε ένα ποσοστό της τάξης 2-4%. Μεγαλύτερο ποσοστό ανευπλοειδίας θεωρείται παθολογικό. Σοβαρές περιπτώσεις υπογονιμότητας έχουν βρεθεί να σχετίζονται ακόμα και με χρωμοσωμικές ανωμαλίες σε ποσοστό μεγαλυτερο από 27%. Σύμφωνα με τον τρόπο που δίνονται τα αποτελέσματα μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι ακόμα και όταν εμφανίζονται ανώμαλα σπερματοζωάρια, υπάρχει στο δείγμα ένα ποσοστό το οποίο είναι φυσιολογικό.

Η εξέταση αυτή λοιπόν αποτελεί ένα μη επεμβατικό εργαλείο το οποίο μπορεί να δώσει απαντήσεις σχετικά με το ιστορικό υπογονιμότητας του ζευγαριού, καθώς και να συμβάλλει στην λήψη αποφάσεων σχετικά με τη θεραπεία του (π.χ. επιλογή προεμφυτευτικής διάγνωσης).

Τα πλήρη αίτια εμφάνισης υψηλού ποσοστού ανευπλοειδιών στο σπέρμα δεν είναι ακόμη γνωστά. Ωστόσο, κάποιες περιπτώσεις έχουν συσχετιστεί με την αύξηση των ανωμαλιών κατά τη σπερματογένεση. Τέτοιες καταστάσεις μπορεί να εντοπίζονται σε άνδρες που έχουν ακολουθήσει χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία, σε άνδρες αυξημένης ηλικίας, καθώς και σε άνδρες που εκτίθενται σε διάφορες τοξικές ουσίες ή/ και ακτινοβολίες.

Συγκεκριμένη θεραπεία για την αντιμετώπιση των χρωμοσωμικών ανωμαλιών στο σπέρμα δεν υπάρχει. Ωστόσο, στις περιπτώσεις που προαναφέρθηκαν, η αναστολής της αιτίας που προκαλεί τις ανευπλοειδίες, μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του ποσοστού τους. Μετά το πέρας ενός χρονικού διαστήματος από την εφαρμογή χημειοθεραπειών/ακτινοθεραπειών, το ποσοστό ανευπλοειδιών στο σπέρμα μπορεί να μειωθεί, ενώ παράλληλα η αποφυγή των επικίνδυνων περιβαλλοντικών παραγόντων και ένας πιο προσεκτικός και υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση των φυσιολογικών σπερματοζωαρίων.

Επιλογή Σπερματοζωαρίων

IMSI (Intra-Cytoplasmic Morphologically Selected Sperm Injection)

Με την τεχνική IMSI δηλαδή την ενδοκυτταροπλασματική έγχυση μορφολογικά επιλεγμένων σπερματοζωαρίων μεγεθύνεται η εικόνα του σπέρματος 6.600 φορές, επιτρέποντας έτσι στους εμβρυολόγους να διαλέξουν τα καλύτερα μορφολογικά και πιο υγιή σπερματοζωάρια. Η τεχνική IMSI συμβάλλει στη βελτίωση του ποσοστού επιτυχίας σε περιστατικά με κακή μορφολογία σπερματοζωαρίων. Σύμφωνα με μελέτες έχει δειχθεί ότι η συγκεκριμένη μέθοδος μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερα ποσοστά γονιμοποίησης ωαρίων, καλύτερη ποιότητα των εμβρύων και ως εκ τούτου καλύτερα ποσοστά εγκυμοσύνης. Είναι επίσης χρήσιμη σε ζευγάρια με ανεξήγητη υπογονιμότητα.

PICSI (Physiological Intra- Cytoplasmic Sperm Injection)

Στη συμβατική τεχνική μικρογονιμοποίησης (ICSI) τα σπερματοζωάρια παρατηρούνται από τους εμβρυολόγους και επιλέγονται μόνο τα καλύτερα, σύμφωνα με τα διεθνή κριτήρια μορφολογίας και κινητικότητας. Στην περίπτωση της τεχνικής PICSI, επιπλέον κριτήριο για την επιλογή των σπερματοζωαρίων είναι η ικανότητα σύνδεσής τους σε υαλουρονικό οξύ. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιούνται τρυβλία με καλλιεργητικό μέσο που περιέχει υαλουρονικό οξύ. Προσθέτοντας δείγμα σπέρματος, δεσμεύονται μόνο τα καλύτερα ποιοτικά σπερματοζωάρια και μπορούν να επιλεχθούν από τους εμβρυολόγους για τη μικρογονιμοποίηση. Η αρχή της μεθόδου στηρίζεται στο γεγονός ότι το υαλουρονικό οξύ βρίσκεται φυσικά στην ουσία που περιβάλλει το ωάριο και παίζει σημαντικό ρόλο στην ένωση ωαρίου- σπερματοζωαρίου. Συνεπώς, σπερματοζωάρια που εμφανίζουν ικανότητα πρόσδεσης με το υαλουρονικό οξύ αναμένεται να είναι ώριμα και με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης χρωμοσωμικών ανωμαλιών. Η τεχνική αυτή είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις αποτυχίας ή χαμηλού ποσοστού επιτυχίας έπειτα από προηγούμενες προσπάθειες ICSI, σε ζευγάρια με κακής ποιότητας έμβρυα, ή έμβρυα που δεν αναπτύσσονται επαρκώς, καθώς και σε περιπτώσεις ζευγαριών που αντιμετωπίζουν επαναλαμβανόμενες αποβολές ή έχει διαπιστωθεί ανδρική υπογονιμότητα και υψηλό ποσοστό κατακερματισμού DNA του σπέρματος (DFI).

DFI (DNA Fragmentation Index)

Με την εξέταση DFI μπορεί να υπολογιστεί το ποσοστό του κατακερματισμού του DNA των σπερματοζωαρίων. Ο κατακερματισμός, δηλαδή η κατάτμηση του DNA, αποτελεί αντικείμενο πολλών μελετών και έχει συσχετιστεί με φτωχή εμβρυϊκή ανάπτυξη, μειωμένα ποσοστά εμφύτευσης και εγκυμοσύνης, καθώς και με αποβολές, ειδικά όταν τα ποσοστά κατακερματισμού υπερβούν το όριο του 30%. Ο κατακερματισμός του DNA εμφανίζεται συνήθως σε σπερματοζωάρια που εμφανίζουν χαμηλή κινητικότητα και κακή μορφολογία. Ωστόσο, υψηλά ποσοστά έχουν παρατηρηθεί και σε δείγματα σπέρματος που εμφανίζουν φυσιολογικές παραμέτρους, γεγονός που συνδέει τον κατακερματισμό του DNA των σπερματοζωαρίων με περιπτώσεις ανεξήγητης υπογονιμότητας. Αίτια του κατακερματισμού μπορεί να είναι διάφοροι εξωγενείς παράγοντες, όπως η έκθεση σε περιβαλλοντικές και τοξικές ουσίες, το κάπνισμα, η ηλικία του άντρα, η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, η χημειοθεραπεία, κ.ά., καθώς και ενδογενείς παράγοντες κατά τη σπερματογένεση. Εξέταση DFI συνίσταται σε άντρες με μη φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα,  σε ζευγάρια με επαναλαμβανόμενες αποβολές και χαμηλής ποιότητας έμβρυα ή μη σχηματισμού βλαστοκύστεων έπειτα από προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης.

FERTILE®

Οι νέες τεχνικές επιλογής σπερματοζωαρίων  για τη χρήση σε τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής  (ICSI, IVF, σπερματέγχυση) στηρίζονται πλέον σε συστήματα που μιμούνται το φυσικό περιβάλλον του οργανισμού. Με αυτόν τον τρόπο λειτουργεί και το Fertile® κιτ. Φυσιολογικά, τα σπερματοζωάρια διέρχονται από «μικροκανάλια» βλέννας στο γυναικείο σύστημα, καθώς αναζητούν το ωάριο. Το κιτ αυτό περιέχει ειδική αντικειμενοφόρο πλάκα, στην οποία υπάρχουν μικροί δίοδοι με σημείο εισόδου και εξόδου, που περιέχουν ειδικό διάλυμα. Δείγμα σπέρματος τοποθετείται στην είσοδο, και δια μέσου του καναλιού προχωράνε και διέρχονται από την έξοδο μόνο τα σπερματοζωάρια καλής κινητικότητας, τα οποία μπορούν να επιλεχθούν. Η παραπάνω τεχνική μιμείται τη φυσιολογική πορεία των σπερματοζωαρίων από τον τράχηλό προς το περιβάλλον της μήτρας. Με τη νέα αυτή τεχνική επιλογής αποφεύγονται τεχνικές που περιλαμβάνουν φυγοκέντρηση και ανάδευση, οι οποίες καταστρέφουν τα σπερματοζωάρια. Επιπλέον, τα σπερματοζωάρια που φτάνουν στο σημείο εξόδου- και συνεπώς επιλέγονται- επιδεικνύουν καλύτερη μορφολογία, χαμηλότερα επίπεδα δραστικών μορφών οξυγόνου– που επηρεάζουν αρνητικά το κύτταρο- και χαμηλότερα επίπεδα κατακερματισμού του DNA σε σχέση με το αρχικό δείγμα σπέρματος.

Κρυοσυντήρηση σπέρματος

Η κρυοσυντήρηση για διατήρηση γονιμότητας δεν είναι πλέον μόνο γένους θηλυκού. Oι άντρες μπορούν να κρυοσυντηρήσουν το σπέρμα τους εάν αυτό κριθεί απαραίτητο εξαιτίας θεραπειών που προκαλούν μόνιμη ή παροδική απώλεια της γονιμότητάς τους. Επίσης, υπάρχουν πολλοί άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία και συχνά τη γονιμότητα όπως για παράδειγμα, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η έκθεση σε χημικές ουσίες και ακτινοβολία.

Κρυοσυντήρηση σπέρματος

Αρχικά πραγματοποιείται συλλογή του δείγματος σπέρματος που πρόκειται να κρυοσυντηρηθεί στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο της κλινικής. Οι εμβρυολόγοι εξετάζουν το δείγμα γίνεται αξιολόγηση της ποιότητας του και στην συνέχεια ξεκινά η διαδικασία της κρυοσυντήρησης. Στο δείγμα προστίθεται κρυοπροστατευτικό υλικό που προστατεύει τα σπερματοζωάρια από τη χαμηλή θερμοκρασία και επιτρέπει την επιβίωσή τους. Στην συνέχεια, γίνεται σταδιακή μείωση της θερμοκρασίας και το δείγμα σπέρματος αποθηκεύεται σε υγρό άζωτο στους -196ο C σε ειδικά διαμορφωμένα για την αποθήκευση γενετικού υλικού δοχεία.

Κρυοσυντήρηση ορχικού ιστού

Σε περίπτωση αζωοσπερμίας πολύ συχνά το επόμενο βήμα είναι η βιοψία όρχεως ώστε να διαπιστωθεί η ύπαρξη ή όχι σπερματοζωαρίων στην επιδιδυμίδα ή στον όρχι. Από τον όρχι λοιπόν λαμβάνονται ιστοτεμάχια τα οποία εξετάζονται μετά από ειδική επεξεργασία σε μικροσκόπιο από τους εμβρυολόγους για την ύπαρξη ή όχι ώριμων σπερματοζωαρίων. Μετά την ανεύρεση τους, τα σπερματοζωάρια κρυοσυντηρούνται και αποθηκεύονται για μελλοντική χρήση τους σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Η κρυοσυντήρηση σπέρματος συστήνεται και εφαρμόζεται με επιτυχία για πολλά χρόνια. Σε περιπτώσεις μόνο εξαιρετικά χαμηλού δείγματος μπορεί να αντενδείκνυται και να μην έχει κάποιο όφελος.

microTESE/Βιοψία όρχεως – TESE

Με τη βιοψία όρχεως (TESE ή micro-TESE) έχουμε την δυνατότητα να κάνουμε λήψη ώριμων ή μη σπερματοζωαρίων από τα σπερματικά σωληνάρια. Η κλασσική βιοψία όρχεος (TESE), που έχει πρόσβαση μόνο στον ορχικό ιστό είναι η μέθοδος που χρησιμοποιούνταν όλα αυτά τα χρόνια.

Η μικροχειρουργική λήψη (micro-TESE) που πραγματοποιείται με χειρουργικό μικροσκόπιο μεγάλης μεγέθυνσης είναι η επανάσταση στον τομέα της ανεύρεσης σπέρματος σε αζωοσπερμικούς άντρες μη αποφρακτικής αιτιολογίας καθώς γίνεται εξερεύνηση του ορχικού ιστού σε βάθος.

Το κύριο πλεονέκτημα της micro TESE σε σύγκριση με τη κλασσική βιοψία όρχεως είναι ότι ανευρίσκεται σπέρμα σε υψηλό ποσοστό ακόμη και σε άντρες που είχαν υποβληθεί σε κλασσική βιοψία και δεν είχαν βρεθεί σπερματοζωάρια.

Επιπλέον πλεονεκτήματα της μεθόδου έναντι της κλασικής βιοψίας είναι:

• Η αύξηση της πιθανότητας ανεύρεσης σπερματοζωαρίων ανά βιοψία
• Η ελάχιστη ελάττωση του ορχικού ιστού
• Μειώνει την ποσότητα ιστού που λαμβάνεται
• Διευκολύνει τον εμβρυολόγο στην ανεύρεση σπερματοζωαρίων
• Μειώνει τον κίνδυνο βλάβης ενδοορχικών αγγείων

Μόλις αφαιρεθούν τα δείγματα η αναζήτηση σπέρματος ξεκινά με την εξέταση των δειγμάτων κάτω από το μικροσκόπιο. Μπορεί να χρειαστούν έως και πέντε ώρες για την αναζήτηση σπερματοζωαρίων στα δείγματα. Πρόκειται για μια δύσκολη και κουραστική διαδικασία, αλλά πολύ διεξοδική και σημαντική. Μόλις βρεθούν τα σπερματοζωάρια, το σπέρμα στη συνέχεια είτε χρησιμοποιείται για γονιμοποίηση είτε καταψύχεται για μελλοντική χρήση. Η κατάψυξη του σπέρματος από άνδρες με προβλήματα στην σπερματογένεση μπορεί να είναι δύσκολη, επειδή αυτά τα σπερματοζωάρια είναι συνήθως λίγα και μπορεί να μην επιβιώσουν στην απόψυξη. Επομένως, η καλύτερη πιθανότητα εγκυμοσύνης είναι να χρησιμοποιήσετε φρέσκο ​​σπέρμα λίγο πριν την εξωσωματική γονιμοποίηση. Το Micro-TESE είναι μια μεγάλη πρόοδος στην ανδρική αναπαραγωγική χειρουργική.